Karabük’te ‘bacasız sanayi’: Afrikalı öğrencilere üniversite diploması ticareti

Ersin Eroğlu- Hazar Dost /Karabük

Batı Karadeniz’de bir şehir: Karabük…

Kent merkezi 132 bin nüfuslu.

Şehrin ekonomisini 1937’den bugüne Kardemir Demir Çelik fabrikası sırtlıyor.

Kardemir’de yaklaşık 5 bin kişi çalışıyor, yan iş kollarıyla birlikte bu sayısı 8 bine kadar çıkıyor.

Karabük’ün “bacalı sanayi”nin yanına son üç yılda bir de “bacasız sanayi” eklendi.

Karabüklüler üniversitedeki yabancı öğrenci sayısının fazla olmasını böyle tanımlıyor.

Fakat, burada yabancı öğrencilerin usulsüz yöntemlerle üniversiteye kayıt yaptırıldığı ve bu yolla yasadışı gelir sağlandığı kentte dilden dile dolaşıyor.

Bin dolardan 20 bin dolara kadar kayıt parası

Gabon’dan Türkiye’ye üniversite eğitimi için gelen Dina’nın şüpheli ölümünün ardından Karabük’te yabancı öğrenci sayısı gündeme geldi.

Karabük Üniversitesi’nde 12 bin 500 yabancı öğrenci bulunuyor. Bu sayı Karabük’teki öğrencilerin dörtte birine, kent merkezi nüfusunun yaklaşık yüzde onuna denk düşüyor.

Öyle ki Karabük’te öğrencilerin çoğunlukta ikamet ettiği 100. Yıl Mahallesi’nde karşınıza çıkan her iki öğrenciden biri yabancı.

Üniversitesi yabancı öğrenci sayısındaki artış 24 Mayıs 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından rektörlüğe atanan Refik Polat döneminde gerçekleşti.

Refik Polat, sık sık Afrika’yı ziyaret edip öğrenci anlaşmaları yaptığını verdiği demeçlerde anlatıyor.

Öğrencilerin büyük çoğunluğu da Tanzanya, Gabon, Zanzibar, Çad, Sudan, Senegal gibi Afrika ülkelerinden geliyor.

Yerel kaynaklardan kimle görüşsek yabancı öğrencilerden kayıt esnasında ciddi meblağlarda para alındığı söyleniyor.

Yabancı öğrencilerin çoğu Dina’nın şüpheli ölümünün ardından suskundu. Konuşabildiklerimiz Türkçeyi yok denecek kadar az biliyordu.

Şehirdeki yabancı öğrenciler kendilerinden alınan tutarın bölümden bölüme değiştiğini belirtiyor. Örneğin 2 yıllık bir Otomotiv bölümü için yıllık 1000 dolar gibi bir ödeme yapılırken Tıp Fakültesi’nden bu tutar 20 bine kadar çıkıyor.

‘Sana mezar kazacağım, seni öldüreceğim’

Karabük’teki yabancı öğrencilerden kayıt esnasında alınan ücretler bir fısıltı halinde kentte dolaşıyordu. Yıllık bu tutarın toplam 1 milyarı bulduğu belirtiliyordu. 10Haber olarak Karabük’teki adliye çevrelerinden üniversiteye kayıt döneminde aracı şirketlerin arasında yaşanan bir uyuşmazlık sonucu silahlı adam kaçırmaya varan bir olayın ayrıntılarına ulaştık. Üstelik bu konu yargıya taşınmış, davaya dönüşmüştü.

Karabük Ağır Ceza Mahkemesi’nde 2022/1 esas numaralı dosyada A.F., kendisine O.E., aracılığıyla gelen öğrencileri N.M., kanalıyla üniversiteye yerleştirdiğini söylüyordu. O.E.,’den öğrenci başına 10 bin dolar alıyor, N.M.,’ye gönderiyordu. Ancak O.E., aracılığıyla gelen 7 öğrenci üniversiteye kayıt yaptırdıktan sonra okumaktan vazgeçmişti. O.E., 7 öğrenci için gönderdiği 70 bin doları geri istemiş A.F., ise göndermemişti.

A.F. ilerleyen günlerde kendisine kargo vereceğini söyleyen kişiyle Karabük’te buluştuğunda kafasına silah dayanarak tehdit edilecekti:

A.F. konuşuyor:

“Beyaz renkli bir Clio araç geldi. Birisi araçtan silahla çıkarak ‘otur vururum’ dedi. Ekrandan gördüğüm sanıklardan B., silahla inerek beni arabaya bindirdi. Daha önce B.,’y’i, O.,’nun ofisinde de görmüştüm ancak aralarındaki ilişkiyi bilmiyordum. 3 kişilerdi. Arkadaki koltukta E., vardı. Benim boynumu tuttu, B., önde yolcu koltuğunda geriye silah doğrultmuştu. A., arabayı kullanıyordu. E., de dediğim gibi yanımda beni tutuyordu. B., ‘sana mezar kazacağım, seni öldüreceğim’ diyordu. Borçlu olduğumu söylediler. Kendilerini O.,’nun gönderdiğini söylediler B., beni öldürmek için O.,’dan talimat aldıklarını söyledi. Hatta üzerindeki silahtan başka silahları da varmış Başıma görmemem için bir örtü örtüler. Beni darp ettiler. Sonrasında O.’yu aradılar. Ne yapalım diye sordular. Ben de ‘beni affet, ben ne yapmışım’ diye seslendim. Ben sıkıntının benden yana olmadığını söyledim. O., ‘sabrım kalmadı, sana burada ben karar vermeyeceğim, gelenler karar verecek’ dedi.”

A.F., yaklaşık 90 bin dolarlık çek vererek Karabük’te kendisini kaçıranlardan kurtulmuştu.

Yabancı öğrencilerden alınan yasal ücretin dışında kayıt için yasadışı şekilde paralar alınıyor, onlara kesin kayıt garantisi veriliyordu. Aracı şirketler ve kişiler sonrasında uyuşmazlığa düşüp adam kaçırarak silahlı tehdit de bulunuyordu.

Rektör: Nasıl para kazanılır öğrendik

Karabük Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Refik Polat, 11 Aralık 2021 tarihinde katıldığı bir televizyon programında devletten para istediğini ancak alamadığını belirterek okulun farklı para kazanma yöntemleri olduğunu söylemişti.

Yabancı öğrencilerden para kazandığını belirten Refik Polat sözlerini şöyle sürdüyordu:
“Biz üniversite olarak, hele hele devlet üniversitesi olarak para nasıl kazanılır bunu öğrendim. Yani devletin bana yıllık verdiği yatırım bütçesi kadar belki o kadar ulaşmadı ama ona yakın bir miktarda ben para kazanıyorum. Uluslararası öğrencilerden kazanıyorum, formasyondan kazanıyorum, TÖMER’den kazanıyorum, yaz okulundan kazanıyorum, efendim gayrımenkul şeylerden kazanıyorum. Kiralarımdan kazanıyorum. Nereden baksan 14-15 milyon, eski parayla 14-15 trilyon… Sadece yaz okullarından bu sene 4 milyon lira para kazandım. Ben devletten gidiyorum Naci Ağbal’dan para istiyorum vermiyor.”

1 buçuk milyar dolarlık pazar

Türkiye, uluslararası öğrenci sayısı açısından Avrupa’da ilk beşte, dünyada ise ilk 10’da yer alıyor. Ülkemizde 182 ülkeden 280 bin uluslararası öğrenci var. Verilere göre her öğrenciden yılda yaklaşık 10 bin dolar döviz girdisi oluyor.

Sabah Gazetesi tarafından düzenlenen Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi’nde hizmet ihracatının önemli sacayaklarından sayılan eğitim hizmeti ihracatı ele alınmıştı.

Hizmet İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Vekili Doç. Dr. Mustafa Aydın yabancı öğrencilerden yıllık gelirin 5 milyar dolara çıkması gerektiğini vurgularak, “Yabancı öğrencilerden eğitim ve yaşam masraflarıyla yaklaşık 1.5 milyar dolarlık bir gelir sağlıyoruz. Ama bunun en az 5 milyar dolar olması lazım” diye konuşmuştu

51 üniversite yabancı öğrenci kabul ediyor

Türkiye’de 51 üniversite 2023 yılında yabancı üniversitelerden öğrenci kabul etti. Devlet üniversitelerinde öğrenim görebilmek için yabancı öğrencilerin YÖS sınavına girmesi gerekiyor. YÖS sınavını her üniversite kendi bünyesinde yapıyor.

Türkiye’de yabancı öğrenci kabul eden üniversitelerin listesi şöyle:

Ankara Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Adnan Menderes Üniversitesi, Adıyaman Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Başkent Üniversitesi, Celal Bayar Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi, Çukurova  Üniversitesi, Dokuz Eylül  Üniversitesi, Dumlupınar Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Eskişehir Teknik Üniversitesi, Erzurum Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Fırat Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Giresun Üniversitesi, Harran Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İzmir Demokrasi Üniversites, İskenderun Teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Kastamonu Üniversitesi, Karabük Üniversitesi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Munzur Üniversitesi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Turgut Özal Üniversitesi Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Uludağ  Üniversitesi, Uşak  Üniversitesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi.